17η Αυγούστου 1881 / 132 Χρόνια από την Απελευθέρωση του Αλμυρού
Η απελευθέρωση της Θεσσαλίας άργησε πάνω από 50 χρόνια, σε σύγκριση με την υπόλοιπη νοτιότερη Ελλάδα. Με τη συμφωνία της Κωνσταντινουπόλεως στις 28 Μαρτίου 1881 συνομολογήθηκε διμερής συμφωνία μεταξύ Ελλάδος & Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, καθορίσθηκε η γραμμή των νέων συνόρων και "παραχωρήθηκαν" στο Ελληνικό Βασίλειο οι περιοχές της Θεσσαλίας & της Άρτας. Η συμφωνία αυτή επικυρώθηκε με ιδιαίτερη Σύμβαση στις 2 Ιουλίου 1881. Ιστορικώς αναφέρεται ο όρος "προσάρτηση" ή "παραχώρηση", κάτι που δείχνει πως η Θεσσαλία δόθηκε με "γενναιοδωρία" από τη Τουρκία στην Ελλάδα! Η αλήθεια είναι πως κατακτήθηκε με σκληρούς, αιματηρούς & άνισους αγώνες, μετά από πολλές επαναστάσεις, οι οποίες στοίχισαν ακριβά στους Θεσσαλούς και ιδιαιτέρως στους Αλμυριώτες. Είναι γνωστό πως έξω από τον Αλμυρό ήταν τα έως τότε σύνορα Ελλάδος - Τουρκίας. Ως εκ της θέσεώς του λοιπόν ο Αλμυρός βρισκόταν στο έλεος των κατακτητών & πλήρωνε ακριβά κάθε ιδέα & ενέργεια εξεγέρσεως. Αρκεί να σκεφθεί κανείς ότι η σημερινή Σούρπη ήταν "εξωτερικό" για τους Αλμυριώτες! Είναι ορθόν επομένως να μιλούμε για απελευθέρωση της Θεσσαλίας και όχι για προσάρτηση, γιατί τόσο η Οθωμανική αυτοκρατορία όσο και οι άλλες δυνάμεις, Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, αναγκάσθηκαν, οδηγήθηκαν να υπογράψουν τη συνθήκη αυτή, μετά από πολλούς ηρωικούς αγώνες των Θεσσαλών.
Και εμείς οι Αλμυριώτες δικαιούμαστε να νιώθουμε ξεχωριστή υπερηφάνεια, αφού από εμάς ξεκίνησαν & εδώ διεξήχθησαν οι περισσότερες καθοριστικές μάχες των επαναστάσεων. Τα μεγαλύτερα επαναστατικά κινήματα ήταν του 1840, του 1848, του 1854 και τελευταίο του 1878. Οι Αλμυριώτες πρωτοστάτησαν στα κινήματα αυτά και το τελευταίο υπήρξε καθοριστικό για τις εξελίξεις. Στις αρχές του 1878 & με τις νίκες της Ρωσίας στο πόλεμο με τη Τουρκία, η κυβέρνηση Κουμουνδούρου διέταξε την είσοδο του Ελληνικού στρατού στη τουρκοκρατούμενη Θεσσαλία, ενέργεια που θορύβησε τις μεγάλες δυνάμεις που πίεσαν την Ελλάδα να ανακαλέσει το στρατό της. Αυτό και έγινε, αλλά οι ξεσηκωμένοι πληθυσμοί των παραμεθόριων περιοχών έμειναν ανυπεράσπιστοι στο έλεος των Τούρκων & στην εκδικητική τους μανία. Έτσι αρκετοί στρατιωτικοί παρέμειναν στα τότε σύνορα για να προστατέψουν τους κατοίκους από τα αντίποινα.
Ο Αλμυρός φυσικά, όπου έδρευαν ισχυρές τουρκικές δυνάμεις, ήταν αυτός που δοκίμασε περισσότερο την οργή των Τούρκων, αλλά και αυτός που έπαιξε σημαίνοντα ρόλο στην οργάνωση & διεξαγωγή των κινημάτων, με τη συμμετοχή πολλών εθελοντών αγωνιστών της περιοχής, με πρωτοστατούντες τους Θρασύβουλο, Αχιλλέα και Ιωάννη Βελέντζα, αλλά και τον Δ. Κωστούλα, Β. Ζούμπο, Ι. Ζήκο, Φράγκο, Ζούρκο, ως ελάχιστα ονόματα εκ των συμμετοχόντων. Σημαντικές μάχες διεξήχθησαν στη περιοχή μας. Τον Ιανουάριο του 1878 στη Μονή Ξενιά, κατά την οποία οι Αλμυριώτες πέτυχαν τεράστια νίκη και προκάλεσαν σημαντικές απώλειες στον τουρκικό στρατό. Και τον Φεβρουάριο του 1878 στο Πλάτανο, όπου η πρώτη μάχη υπήρξε νικηφόρα και οδήγησε τους οπλαρχηγούς στην απόφαση να ανακηρύξουν την ελευθερία και την ένωση της επαρχίας Αλμυρού με την Ελλάδα. Όμως η επόμενη μάχη στο Πλάτανο, παρά τον ηρωισμό των επαναστατών, έληξε με ήττα και αποχώρηση των Ελλήνων. Μετά την αποχώρησή τους ο Πλάτανος έγινε παρανάλωμα του πυρός! Αποχωρώντας οι Αλμυριώτες οπλαρχηγοί Θρασύβουλος & Αχιλλέας Βελέντζας συμμετείχαν με εκλεκτό σώμα 400 εθελοντών από τη περιοχή του Αλμυρού στη μάχη της Μακρυνίτσας, όπου εκ νέου μεγαλούργησαν με την αυτοθυσία και τον ηρωισμό τους. Αυτά τα γεγονότα και άλλα στη Θεσσαλία προκάλεσαν έντονη διπλωματική δραστηριότητα, η οποία οδήγησε τελικά στην υπογραφή της Συμφωνίας της Κωνσταντινουπόλεως και την προσάρτηση-Απελευθέρωση της Θεσσαλίας.
Πηγή: Φιλάρχαιος Εταιρεία Αλμυρού "Όθρυς" - άρθρο της Προέδρου κας Χρυσούλας Δ. Κοντογεωργάκη.
Ε.Ο.Σ. Αλμυρού
(1983-2013 / 30 χρόνια ζωής & δράσης)
Υ.Γ. Στον Αλμυρό υπάρχει οδός 17ης Αυγούστου, σώζονταν μέχρι πριν λίγα χρόνια Τούρκικος πύργος μέσα στη πόλη του Αλμυρού, ο μεγάλος Τούρκικος στρατώνας που υπήρχε απέναντι από τον Αλμυρό, στο ρέμα Ξηριά, υπάρχει μόνο σε "φωτογραφία" για τους νεότερους, κατά μήκος της κορυφογραμμής της Όθρυος υπάρχουν "υπολείμματα" τούρκικων φυλακίων, όπως επίσης & μεταξύ Αλμυρού & Σούρπης.